Sociale innovatie
Elleke van Gelder is gespecialiseerd in sociale innovatie. Zelf noemt zij dat: creatief en kritisch aan de slag te gaan met vraagstukken die spelen binnen een organisatie om ruimte te maken voor vernieuwing. Elleke doet mee met SamSamkring. Daarover zegt zij: Het is fijn om deel uit te maken van een collectief, elkaar te kunnen vertrouwen en te steunen wanneer het nodig is. En het is fijn om te weten dat die steun wederzijds is, zelfs zonder dat je elkaar persoonlijk kent.
Al in groep drie zei ik dat ik juf wilde worden. Na de middelbare school ben ik dan ook orthopedagogiek en onderwijskunde gaan studeren. Ik begon mijn carrière bij Bureau Jeugdzorg, waarna ik 16 jaar bij de politie heb gewerkt, voornamelijk bij verschillende opsporingsteams. Steeds stelde ik de vraag: “Waarom doen we dit op deze manier? Kan het niet anders?” Ik zag hoe we soms vastzaten in structuren en processen, waardoor we veel potentieel onbenut lieten.
Waarom?
Ik bleef vragen stellen, en uiteindelijk kreeg ik de wedervraag: “Moet jij niet iets met innovatie gaan doen?” Zo kreeg ik mijn eerste functie als innovatiemakelaar. In die rol bracht ik verschillende innovatieprojecten in kaart en keek ik hoe de politie deze kon financieren. Maar na een tijdje wilde ik meer dan alleen verbinden; ik wilde zelf actief bijdragen aan innovatie.
Zaaien in vruchtbare grond
Ik realiseerde me dat je de mooiste ideeën kunt hebben, maar als ze in droge grond terechtkomen, gebeurt er niets. Je kunt pas zaaien als de bodem goed is. In veel organisaties, niet alleen bij de politie, focussen we vaak op het oplossen van problemen: van -1 naar 0 werken noem ik dit. We steken er enorm veel energie in, maar eindigen op 0, zonder echt iets nieuws te creëren. Ik vraag me altijd af: kan het ook anders? Kunnen we in plaats van van -1 naar 0, van 0 naar 1 bewegen? Dat begint met nieuwsgierig kijken naar de mogelijkheden die er al zijn.
Escaperoom als leeroplossing
Een goed voorbeeld van zo’n innovatietraject was een project rondom parate kennis bij politiemensen. Die kennis was niet altijd op orde, en daarom werd er een e-learning ontwikkeld. In de praktijk bleek dat deze slecht beperkt werd gedaan. De reactie was een verplichtstelling, maar of dat het lerend vermogen écht stimuleert, is de vraag. Ik geloof dat mensen wél willen leren, maar dat het enthousiasme afhangt van de manier waarop de training wordt aangeboden. Daarom ontwikkelde ik samen met een team een escaperoom, waarin we de benodigde parate kennis integreerden. Deelnemers moesten de escaperoom doorlopen en konden alleen ontsnappen als ze de vragen juist beantwoordden en zich aan het protocol hielden. Ineens kwamen politiemensen uit het hele land de escaperoom doen; het werd zelfs een populair teamuitje.
Ondernemerschap
Ik had al een aantal jaren mijn eigen bedrijf naast mijn werk bij de politie en heb steeds stappen gezet om mijn werk uit te breiden. Om sociale innovatie echt centraal te stellen in mijn werk. In 2022 bracht ik mijn eerste boek uit: Het Grote Verwonderboek voor Managers. Dit jaar ben ik volledig als ondernemer verder gegaan.
Dit jaar heb ik een groot leertraject in de ouderenzorg begeleid, waarbij de organisatie aan de slag wilde met “reablement,” een Scandinavisch concept. Reablement is een manier van werken waarmee hulpverleners ouderen helpen hun eigen leven te leiden zoals ze dat zelf willen. Zo kunnen ouderen langer zelfstandig thuis wonen. Dit vraagt enerzijds om een andere aanpak in zorginterventies, zoals fysiotherapie en ergotherapie, maar ook om een andere manier van kijken naar de zorg. Met dat laatste zijn we aan de slag gegaan. We begonnen met kaartjes waarop waarden stonden. Zowel medewerkers als cliënten kozen de drie belangrijkste waarden en koppelden deze aan hoe zij zorg wilden ontvangen of geven. Vervolgens vroegen we of zij die waarden konden behouden binnen het reablement-principe. Het antwoord was vaak “ja,” waardoor ze zagen dat ze anders gingen werken, maar trouw bleven aan hun eigen waarden. Hieruit heb ik een boekje met als titel ‘portretten van waarde(n)’ gemaakt en werk ik nu aan een “werkwaardencanvas” om vanuit waarden veranderingen ook in andere organisaties vorm te geven en zo het verandervermogen te vergroten.
Innovatie ontstaat vanzelf
Ik ben momenteel bezig met een nieuw boek over creativiteit, het uitdagen van de status quo en het doorbreken van patronen. Voor mij lijkt innovatie vanzelf te ontstaan. Verwondering zit in mijn natuur en de vorm waarin dat zich uit, komt daar als vanzelf uit voort. Ik geef nu veel lezingen en begeleid visie-, verander- en ontwikkeltrajecten.
Waarom SamSamkring?
Ik ben niet goed in financiën, maar mijn partner wel. Hij zat al bij SamSamkring en raadde mij aan om ook mee te doen. Wat ik interessant vind, is dat jullie maandelijks een update sturen: hoeveel zieken er zijn, hoeveel er wordt geschonken door het collectief. SamSamkring voelt niet als een black box; je hoort erbij en doet iets voor een ander, en dat wordt zichtbaar gemaakt. Uiteindelijk zijn we allemaal ondernemers die graag willen werken. Het is fijn om deel uit te maken van een collectief, elkaar te kunnen vertrouwen en te steunen wanneer het nodig is. En het is fijn om te weten dat die steun wederzijds is, zelfs zonder dat je elkaar persoonlijk kent.